Page 22 - Sağlık Dergisi

Sağlıklı Günlere...

Prof. Dr. Semih Baskan

Okan Üniversitesi
Tıp Fakültesi Dekanı
semih.baskan@okan.edu.tr

Çok Konuşulan, Az Bilinen

Sağlık Okur Yazarlığı ve Akılcı İlaç

Kullanımı

İlk defa 1985 yılında Nairobi’de yapılan Dünya Sağlık Örgütü’nün toplantısında tanımlanan “Akılcı
İlaç Kullanımı” o tarihten itibaren tüm dünyada bütün devletleri ve insanları yakından ilgilendir-
mektedir.

“Akılcı İlaç Kullanımı” bugün kişilerin bireysel özelliklerine ve hastalık bulgularına bağlı olarak uy-
gun ilacın, uygun sürede ve dozda, en düşük maliyette ve kolayca ulaşılabilir olması şeklinde tanım-
lanmaktadır.

“Sağlık Okur Yazarlığı” ise Amerikan Tıp Kurumu tarafından”Hastanın kendisinin yazılan reçeteleri,
randevu kağıtlarını ve Sağlığı ile ilgili diğer önemli raporları okuyup, anlayabilme becerisi” olarak
tanımlanmaktadır.

Bugün yapılan çalışmalar tüm dünyada kullanılan ilaçların %50’sinin uygun olmayan şekilde kulla-
nıldığını ortaya koymaktadır.Ülkemizde de yanlış ve gereksiz ilaç kullanımının çok önemli bir halk
sorunu olduğu bilinmektedir. Tüm dünyada en sık yazılan ilaçlar sıralamasında 4.sırada yer alırken,
bizde %19 oranı ile 1.sırada yer almaktadır.

Aslında bu tür yanlış uygulamalar hastaların tedaviye uyumunu azaltmakta, bazı ilaçlara karşı direnç
gelişmesine neden olmakta, bazen tedavilerin uzamasına ve sonuçtada İlaç ve tedavi maliyetlerinin
artmasına yol açmaktadır.

Tüm dünyayı ilgilendiren bu global sorun nedeni ile 2016 yılında Davos’ta yapılan Dünya Ekonomik
Forum’unda “Antibiyotiklere Direnç” konusu masaya yatırılmıştır.
Sağlık-Sen tarafından 2014 yılında yapılan geniş kapsamlı bir çalışma ortaya ilginç sonuçlar çıkar-
mıştır. Bu çalışmada toplumun (%24.5’inin yetersiz, %40.1’inin sorunlu)toplamda %64.6’sının bilgi
düzeyinin düşük olduğu tesbit edilmiştir. Bu sonuçlar 53 milyonluk Türkiye erişkin nüfusunun yak-
laşık 35 milyonunun sağlık okur yazarlığında yetersiz ve sorunlu olduğu gerçeğini ortaya koymuştur.

2017 yılında Abdi İbrahim İlaç firmasının yaptığı” Akılcı İlaç Kullanımı Araştırması Raporu2017”de
benzer sonuçları ortaya koymaktadır. 8.000 kişinin katıldığı bu geniş kapsamlı çalışmada”Doktora
başvurmadan İlaç Kullandınız mı?” Sorusuna %60’ının evet şeklinde yanıt verdiği,%68’inin ise uygun
zamanda ve uygun dozda ilaç kullanmadıkları saptanmıştır.
Sonuç olarak gerek Sağlık Okur Yazarlığı ve gereksede Akılcı İlaç Kullanımı konularında toplumun
bilinçlendirilmesinde daha bir hayli yol katetmemiz gerçeği ile karşı karşıya bulunmaktayız.
Bu konuda başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere biz sağlık çalışanlarına çok önemli görevler düşmek-
tedir.

Saygılarımla.